Sıfır (0) ı kimin bulduğu konusu tam olarak net olmamakla birlikte Dünyada şu anda kullandığımız haliyle kullanılmadan evvel, böyle bir sayının ihtiyacını duyarak bir sembol şeklinde ilk kullananlar M.Ö. 3000 yıllarında Mısırlılardır.

BABİL SAYI SİSTEMİ VE SIFIR

Sıfır’ın kullanımı ile ilgili en eski kayıtlar M.S. 300 yıllarına ait Babil kalıntılarında bulunmuştur. Babil medeniyeti matematikte günümüzdeki 10 luk sayı sistemine benzer 60 lık sayı sistemini bulmuşlardır. Günümüzde kullanılan saat, dakika ve saniye sistemi buradan gelmektedir. İşte bu sayı sistemi içerisinde kolay sayı saymak için sıfırı bir yer tutucu ve ayraç olarak kullanmışlardır.

YUNANLILAR VE SIFIR

Bu sayı, “0” harfine benzeyen bir harf şeklinde M.S. 2. yüz yılda ise Eski Yunan’da kullanılmıştır. Matematikçi ve gökbilimci Batlamyos, astronomi yazılarında sıfıra benzeyen bu harfi kullanmıştır. Eski Yunanlılar sıfırı biliyorlardı fakat bunu bir matematiksel rakam olarak kullanmadılar.Saymak için abaküs kullandıklarından matematikte sıfırı hiç kullanmadılar ve felsefi olarak sıfırı kabul de etmediler. Sonuçta, “hiçbir şey” anlamına gelen bir sembol nasıl olur da “bir şey” olarak yazılmış olabilir di? Hatta “geçersiz” ve “boşluk” anlamına gelen 0 ile ilgili birçok felsefi tartışmalar yaptılar.

HİNT MATEMATİĞİ VE SIFIR

Bu sayıyı matematiksel bir rakam kabul ederek ilk defa M.S. 632 yılında Hindistan’da, Brahmagupta kullanmıştır. Matematikçi ve gökbilimci Brahmagupta, 0’ı sayı olarak kullanmanın haricinde, 0 ile matematiksel işlemler hakkında da çalışmalar yapmıştır. Ama bu işlemlerin sağlama ve kanıtlamalarına ulaşamaması nedeniyle, bu matematiksel bilgiye nasıl ulaştığı bilinmemektedir. Brahmagupta özellikle rakamların sıfıra bölünme işlemini bir türlü gerçekleştirememiştir. (Günümüzde bir sayının sıfıra bölünmesinde sonuç tanımsızdır.)Brahmagupta’nın bu önemli buluşuna rağmen sıfır (0) sayısı dünyanın geri kalanı tarafından matematiksel bir rakam olarak kullanılmamıştır.

SIFIR RAKAMI VE TÜRK-İSLAM DÜNYASI

Şu andaki haliyle sıfır sayısının kullanılmasını sağlayan kişi M.S. 830 yıllarında Fars kökenli matematik ve gökbilimci Hârizmî’dir. Hârizmî, Hindistan’da bulunduğu dönemde Brahmagupta’nın çalışmalarından etkilenmiş ve bu sayıyı geliştirerek kullanmıştır. Sıfır ve diğer dokuz rakam ile aritmetik işlemlerin nasıl yapılacağını adım adım gösteren insandır. Latince olarak sunduğu Algoritmi de numero Indorum isimli kitabıyla da Batı dünyasına tanıtmıştır. ( Bu kitap Kitab-ul-Muhtasar fil-Hisab-il-Hindi isimli orijinal haliyle Cambridge Üniversitesi Kütüphanesi’nde bulunmaktadır.) Harezmi’nin bu katkılarından ayrı olarak geometri ve trigonometri alanında da çalışmalar yapmış, kitaplar yazmıştır. Ayrıca Harezmî “cebirin babası” olarak kabul edilen büyük bir matematikçidir.

SIFIR RAKAMININ AVRUPA'DA KULLANILMASI

Roma rakamlarında yer almayan tek rakam 0 (sıfır)’dır. Avrupa’da ilk defa, Hint-Arap sayıları ile ilgilenen Leonardo Fibonacci tarafından kullanılmıştır. M.S 1200’lü yıllara denk gelen bu olayın ardından Avrupa’da sıfır hızla kullanılmaya başlanmıştır.

Özetle 0 (sıfır)’ın kullanımının Kronolojik sıralaması;
M.Ö. 3000: Mısırlılar tarafından bir sembol olarak kullanılmıştır.
M.Ö. 700-500: Babilliler tarafından iki paralel çizgiden oluşan bir sembol olarak kullanılmıştır.
M.S. 2. yy: Eski Yunan’da astronomi yazılarında kullanılmış, matematiksel bir anlam verilmemiştir.
M.S. 632: Brahmagupta tarafından ilk defa matematiksel olarak kullanılmıştır.
M.S. 830: Matematiksel olarak Hârizmî tarafından aritmetik işlemler ile kullanılmış ve açıklamaları yapılmıştır.
M.S. 1200: Avrupa’da Arap’lardan alınarak yasaklara rağmen özellikle tüccarlar tarafından kullanılmış ve dünyaya yayılmıştır.